آشنایی با اجزای سفره عقد و ویژگی ها و نمادهای هر یک به ما کمک می کند تا فسفه چینش این سفره و هر یک از اجزای آن را بهتر بدانیم. سفره عقد هم از آن چیزهایی است که رنگ و بوی زندگی و شادی هایش را می توان از آن استخراج کرد. این سفره پر سمبل و با برکت نماد تشکیل خانواده نیز شناخته می شود و قدمت بسیار زیادی دارد.
در گذشته رسم بر این بوده است که وسایل موجود در آن را خانواده داماد تهیه کرده و خانواده عروس آن را در داخل سفره می چیدند. هر چند که امروز این رسم تغییر کرده است. با تشریفات عروسی صبور بیشتر در این مورد خواهید دانست.
اجزای سفره عقد
شاید برای شما هم سوال ایجاد شده باشد که چرا سفره عقد می چینیم؟ در پاسخ باید گفت که هر وقت ایرانیان سفره می چینند در حقیقت سعی می کنند آرزوها، اعتقادات و سنت های خود را به بهترین نحو ممکن به وسیله نشانه ها و نمادها به همه نشان دهند.
برخی بررسی های تاریخی شروع این سنت سفره چینی را به زرتشتیان نسبت می دهد. این سفره کم کم در طول تاریخ اصلاح شده است و امروزه شکل کامل تری به خود گرفته است. جالب است بدانید که هر کدام از اجزای سفره عقد فلسفه و معنای مختص به خود را دارند که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
اگر آینه و شمعدان نباشند در حقیقت چیزی به نام سفره عقد وجود ندارد! بالاترین و در معرض دیدترین جایگاه متعلق به آینه و شمعدان است. آینه در فرهنگ ایرانی نماد نور، روشنایی و زیبایی بخشی است. از طرف دیگر شمعدان هم سمبل گرمابخشی به زندگی زوجین محسوب می شود. آینه و شمعدان ها معمولا از یک دست و به یک شکل هستند.
قرآن با توجه به اعتقادات مردم ایران که غالبا مسلمان هستند در هر سفره قابل مشاهده است. یک قرآن با جلدی زیبا را به طور معمول در برابر آینه قرار می دهند تا نشانه ای برای نزول برکات خداوند در زندگی زوجین باشد.
دیگر مقالات ما را در این بخش دنبال نمایید
جانماز یا سجاده را معمولا در سفره ی عقد و در قسمت پایین قرآن قرار می دهند. دلیل قرارگیری جانماز در سفره عقد تاکید بر دستورات الهی و پایبندی به اصول اسلام است. جانماز را هم از انواع زیبا، تزئینی و ترمه دوزی شده در سفره عقد قرار می دهند.
تخم مرغ از انجایی که در فرهنگ غذایی ایران از گذشته های دور تاکنون نقش ویژه ای داشته است، سمبل زاد ولد و ادامه نسل برای عروس و داماد است. معمولا تخم مرغ ها را امروز به انواع روش های مدرن و سنتی تزئین می کنند تا وجهه زیباتری داشته باشند.
آب بر اساس اعتقادات دینی زرتشتیان و مسلمانان نماد پاکی وخلوص شناخته می شود. از طرف دیگر آب نشان زندگی و زنده بودن نیز دانسته می شود. آب را معمولا در یک جام شیشه ای می ریزند و آن را به شکل های مختلف تزئین می کنند. گاهی ممکن است در ظرف آب یک سیب، برگ یا چند ماهی نیز شناور کنند و در کنار آن نیز چند شمع قرار دهند.
یکی از اجزای سفره عقد فندق، گردو یا بادام و گاهی سایر انواع خشکبار است که با تزئینات مختلف در سفر عقد قرار می گیرد. خشکبار ایرانی در سفر عقد سمبل طول عمر و توان مندی محسوب می شود. آجیل را در ظرف های زیبایی قرار می دهند و گاهی حتی خود گردو و فندق را هم تزئین می کنند.
نماد هر یک از اجزای سفره عقد
کله قند و به طور کلی قند سمبل و نشانه ای از شیرین کامی محسوب می شود. شیرینی جزئی جدانشدنی از دورهمی ها و جشن های ایرانیان بوده است. معمولا دو کله قند تهیه می شود و در سفره عقد قرار می گیرند. در زمان خواندن خطبه عقد این دو کله قند به یکدیگر سابیده می شود تا شیرینی پاسخ بله عروس را دو چندان کند.
نبات نیز از اجرای مهم سفره عقد شناخته می شود. نبات نیز شیرین است و نماد شیرینی وصلت محسوب می شود. نبات های زعفرانی بیش از سایر انواع نبات در سفره ای عقد مورد استفاده قرار می گیرند و به شکل های مختلفی نیز تزئین می شوند.
نان در فرهنگ ایرانی نشان از رزق و روزی است. ایرانیان همیشه نان را برکت خداوند دانسته اند و برای آن احترام زیادی قائل بوده اند. بنابراین نباید از حضور آن در سفره عقد تعجب کرد. پنیر و سبزی نیز نشانه ای از خوشبختی، سرسبزی و روزی حلال شناخته می شود. معمولا در تزئین این سه جز سفر عقد از تربچه و پیازچه هم کمک می گیرند.
نقل همان کارایی عسل و کله قند را در سفره دارد و نماد شیرین کامی و نشاط است. سکه نیز سمبل روزی حلال و کسب ثروت مادی است.
ویژگی و نماد اجزای سفره عقد
میوه و شیرینی سفره عقد نیز از مهمترین اجزای این سفره است. میوه در حقیقت نماد نعمات و روزی خداوند است. انواع شیرینی ها سنتی و جدید هم در سفره عقد قرار داده می شوند که کاربرد آن نیز انتقال طعم شیرین زندگی به محیط و اطرافیان است. میوه ها و شیرینی های مختلفی برای سفره عقد تهیه می شود و تلاش می شود تا به بهترین نحو ممکن تزئیین نیز شوند.
شاید بین هیچ کدام از عناصر و اجزای سفره عقد نتوان به راحتی فلسفه گل را بیان کرد. گل نماد زیبایی و عشق ورزی شناخته می شود. معمولا در سفره های عقد از انواع گل های مصنوعی و طبیعی و در رنگ های متنوع برای گل آرایی سفره عقد استفاده می کنند.
گلاب از سنتی ترین و معروف ترین عرقیجات ایرانی محسوب می شود معمولا از آن در مراسم مختلف برای خوشبو کردن محیط استفاده می شود. گلاب نماد سرزندگی و نشاط محسوب می شود. از طرف دیگر اسپند نیز کارکردی مشابه دارد اما با این تفاوت که اسپند و اسپنددان نماد دور کردن چشم شور از عروس و داماد است. از دیگر اجزای سفره عقد و ویژگی ها و نماد های هریک می توان به سینی هفت دانه برای دور کردن چشم شیطان و جا حلقه ای اشاره داشته باشیم.